آشنایی با استاندارد مدیریت كیفیت ISO 9001:2000 و مشخصه فنی TS 16949:2002 منوط به شناخت واژگان و اصطلاحات كاربردی آنها میباشد ؛ بندهای گوناگون این دو مرجع كیفیت ، با این واژگان و اصطلاحات شكل گرفته است و لذا آگاهی از زمان و مكان كاربرد اینگونه كلمات در پهنه آنها از اهمیت بسزایی برای مدیران ، مشاوران و پیاده كنندگان سیستمهای مدیریت كیفیت برخوردار است . هدف آن است كه به معرفی كلیدواژگان و بندهایی از استاندارد 9001 و مشخصه فنی 16949 كه این كلمات در آنان بكار رفته اند ، پرداخته و در صورت وجود زمان این روند را تا به انتها (از A تا Z) استمرار بخشیم / هاشمزاده
واژه نخست : Acceptance Criteria (معیار پذیرش)
الف) تعریف : معیار پذیرش ، ضابطهای است كه به منظور قضاوت پیرامون تطابق یك پارامتر با آنچه كه باید باشد ، مورد استفاده قرار میگیرد .
ب) الزامات و توصیه های مرتبط با آن در ISO 9001:2000 (استاندارد مدیریت كیفیت) :
1- بند 7 – 3 – 3 - خروجیهای طراحی و توسعه : خروجیهای طراحی و توسعه باید به شكلی تهیه شوند كه تصدیق با ورودیهای طراحی و توسعه را امكان پذیر سازد و باید پیش از انتشارمورد تصویب قرار گیرند . خروجیهای طراحی و توسعه باید : الف) الزامات ورودیهای طراحی و توسعه را برآورده سازند . ب) اطلاعات مناسب برای خرید ، تولید و ارائه خدمات را فراهم سازند . ج) معیارهای پذیرش محصول را شامل شوند یا به آنها ارجاع دهند . د) ویژگیهایی از محصول كه برای كاربرد مناسب آن ضروری هستند را مشخص نمایند .
2- بند 8 – 2 – 4 – پایش و اندازه گیری محصول : سازمان باید ویژگیهایی از محصول را مورد پایش و اندازه گیری قرار دهد تا بدین وسیله برآورده شدن الزامات محصول را تصدیق نماید ؛ این موضوع باید در مراحل مناسب فرآیند تحقق محصول مطابق با ترتیبات طرحریزی شده انجام شود . (رجوع كنید به بند 7-1) شواهد تطابق با معیارهای پذیرش باید نگهداری شوند . سوابق باید مشخص كننده فرد یا افراد دارای اختیار برای ترخیص محصول باشد (رجوع كنید به بند 4-2-4) ترخیص محصول و ارائه خدمات نباید پیش از آن كه ترتیبات طرحریزی شده (رجوع كنید به بند 7-1) به صورت رضایتبخشی تكمیل شده باشند صورت گیرد ، مگر آنكه به گونه دیگری توسط فرد دارای اختیار و در صورت مقتضی ، توسط مشتری تصویب شده باشد .
ج) الزامات و توصیه های مرتبط با آن درTS 16949:2002 /: ISO(الزامات خاص صنایع خودروسازی) :
1- بند 7 – 1 – 2 - معیارهای پذیرش : معیارهای پذیرش باید توسط سازمان تعریف شده و در صورت لزوم به تایید مشتری برسد ؛ برای طرح های نمونه برداری داده های وصفی سطح پذیرش باید نقص صفر باشد . (به بند 8-2-3-1 رجوع شود)
2- بند 7 – 3 – 3 – 2 - برونداد طراحی و فرآیند ساخت : برونداد طراحی فرآیند ساخت ، باید به گونه ای ارائه شود كه در برابر الزامات درونداد طراحی فرآیند ساخت قابل تصدیق بوده و صحهگذاری شود ؛ برونداد طراحی فرآیند ساخت باید شامل موارد ذیل باشد : - مشخصات و نقشهها - نمودار جریان / جانمایی فرایند ساخت - FMEA های فرآیند ساخت - طرح كنترل - دستورالعمل های كاری - معیارهای پذیرش تایید فرآیند - داده های كیفیت ، قابلیت اطمینان ، قابلیت نگهداری و تعمیرات و قابلیت اندازهگیری . - در مواقع مقتضی ، نتایج فعالیتهای خطاناپذیرسازی . - روشهای تشخیص سریع و بازخورد عدم انطباقهای محصول/فرآیند ساخت.
3- بند 7 – 6 – 1 - تحلیل سیستم اندازهگیری : بررسیهای آماری باید به منظور تجزیه و تحلیل نوسانات موجود در نتایج حاصل از هر نوع سیستم اندازهگیری و تجهیزات آزمون انجام گیرد . این الزام باید برای سیستمهای اندازهگیری درج شده در طرح كنترل بكار روند . روشهای تحلیل و معیار پذیرش مورد استفاده باید با آنهایی كه در نظامنامههای مرجع مشتری در مورد تحلیل سیستم اندازهگیری وجود دارد ، مطابقت داشته باشند ؛ سایر روشهای تحلیلی و معیارهای پذیرش در صورتیكه توسط مشتری تایید شوند قابل استفاده میباشند .
4- بند 8 – 2 – 3 – 1 - پایش و اندازه گیری فرایندهای ساخت : سازمان باید بمنظور تصدیق توانمندی فرآیند و فراهم كردن ورودی بیشتر برای كنترل فرآیند ، مطالعه فرآیند را بر روی همه فرآیندهای ساخت جدید (شامل مونتاژ یا توالی عملیات) انجام دهد . نتایج حاصل از مطالعه فرآیندها همراه با مشخصات آنها جهت دستورالعملهای تولید ، اندازهگیری و آزمون و نگهداری و تعمیرات در مكانی كه كاربرد دارد مدون گردند . این مستندات باید شامل اهدافی برای توانمندی (قابلیت) فرآیند ساخت ، قابلیت اطمینان (پایانی) ، قابلیت نگهداری و در دسترس بودن و همچنین معیارهای پذیرش باشند . سازمان باید توانمندی (قابلیت) فرآیند ساخت یا عملكرد را آنچنان كه در الزامات فرآیند تایید قطعه تولیدی توسط مشتری مشخص گردیده حفظ نماید . سازمان باید اطمینان حاصل نماید كه طرح كنترل و نمودار جریان فرآیند اجرا گردیده و شامل موارد مشخص شده ذیل میباشند : - فنون اندازه گیری - طرحهای نمونه برداری - طرحهای واكنشی وقتی معیارهای پذیرش برآورده نشده باشند . رویدادهای مهم در فرآیندها از قبیل تغییر ابزار ، تعمیر ماشین باید یادداشت شوند . سازمان باید برای مشخصاتی كه از نظر آماری ناپایدار بوده و یا توانمند نیستند طرح واكنشی را مطابق طرح كنترل اجرا نماید . این طرح واكنشی باید بطریق مقتضی شامل محدود ساختن محصول و بازرسی 100% باشد . سپس باید توسط سازمان یك طرح اقدام اصلاحی با زمانبندی مشخص و مسئولیتهای معین شده جهت اطمینان از اینكه فرآیندها با ثبات بوده و توانمند میباشند ، تكمیل گردد . هنگامی كه مشتری خواسته باشد ، طرحها باید توسط او مورد بازنگری قرار گرفته و تایید شوند . سازمان باید سوابق و تاریخ اعمال تغییرات فرآیند را نگهداری نماید .
|